Interview Mark Haayema

Oma mag ik mijn pop terug? Zo luidt de niet alledaagse titel van het boek en de daarop gebaseerde voorstelling van de auteur/acteur Mark Haayema. Oma mag ik mijn pop terug vertelt het verhaal van dementie, gezien door de ogen van een kind. Haayema heeft veel positieve kritiek gekregen, op het boek en op de voorstelling, die in kleine zalen in het hele land veel bezoekers trekt. Het is een hele prestatie zoals Haayema dit voor velen toch zware onderwerp weet te benaderen op een lichte, maar nooit oppervlakkige manier. Wij spraken met de schrijver over deze productie en vroegen hem ook naar zijn meest recente boek.

Mark Haayema

Mark Haayema (Ommen, 1985) deed achtereenvolgens de Kleinkunstacademie in Den Bosch en de Academie voor Muziektheater in Tilburg. Maar de praktijk had een grotere aantrekkingskracht: Haayema ging de planken op, werkte onder meer voor Sesamstraat, het programma dat tot spijt van velen op een zijspoor dreigt te worden gezet.

Ook was hij te zien in de musical Ja zuster, Nee zuster. In die periode bracht hij zijn eerste kinderboek uit, De held van alle Helden, gevolgd door Joep! Voor Herman van Veen schreef hij teksten (Lukas, Alfred J. Kwak), en sinds 2011 verschijnen er met vaste regelmaat kinderboeken en scenario’s (voor theater en tv-series) van zijn hand. De vriendelijke draak, De held van alle helden, Oma mag ik mijn pop terug, Jul & Julia en Fien & Teun, beide laatste titels geschreven in opdracht van RTL en dagelijks te zien in het programma Telekids. En er staat nogal wat op stapel: op het moment dat we dit schrijven is Uit je Duim net verschenen en in februari 2016 kunnen we kennis maken met het boek Kwijt, dat Haayema schrijft met illustrator Coen Hamelink. Tevens schrijft hij de ‘in een nieuw jasje gestoken tv-serie’ Pipo de Clown.

“Het is voor een kind heel gek als je oma langzaam maar zeker van alles begint te vergeten”, vertelt Haayema over ‘Oma mag in mijn pop terug’. “Iemand die in jouw ogen alles wist en daar waar je trots op was, maar voortdurend minder vaardigheden heeft en eigenlijk weer op weg is om kind te worden. Kinderen zien dat haarscherp, reageren daar meteen op. Ze zien de kleinere en grote gebreken, de rollator, het kunstgebit, de vergeetachtigheid. Oma vergeet zelfs de pop van haar kleinkind terug te geven en dat kan natuurlijk niet. De taal in het boek en de voorstelling is die van kinderen, direct en haarscherp observerend. Alzheimer, en daar gaat het hier om, is een nogal zwaar onderwerp maar de toon van het stuk is niet droevig maar licht. Soms ook grappig.

In de zaal wordt gelachen maar af en toe is er ook een traan. Soms valt er een stilte, dan weer applaus. Het thema is visueel vormgegeven op een manier die heel goed overkomt. Een voorbeeld. Oma vergeet steeds dingen, elke keer dat ze iets vergeet pakt een zwarte vogel een lint en vliegt er mee weg. Het stuk zit vol met dergelijke vondsten. Het is boeiend voor kinderen (6+) maar ook ouderen worden er door geraakt, ik krijg van hen heel positieve reacties.”

Uit je Duim

Het is duidelijk dat Haayema ‘moeilijke’ onderwerpen niet uit de weg gaat. Zijn nieuwe boek Uit je Duim is geschreven op basis van een aantal gesprekken die hij voerde met kinderen die terminaal ziek waren. “Ook kinderen met zo’n ernstige ziekte hebben gewoon hun fantasie, en in de verhalen komt die fantasie tot leven. Op zo’n moment vergeten de kinderen dat ze terminaal zijn, ze laten dat helemaal los. Kinderen leven, vaak veel meer dan volwassenen, in het nu. De ziekte verdwijnt naar de achtergrond. Uit je Duim is een ode aan de verbeelding van die zieke kinderen, prachtig geïllustreerd door zeven verschillende tekenaars. Er is ook een CD bij, waarin de verhalen worden ingesproken door onder andere Ferry Doedens en Paul de Leeuw”.

Haayema is duidelijke geïnspireerd door Annie M.G. Schmidt en ook Aart Staartjes noemt hij als een van zijn voorbeelden. Daarbij heeft hij een heel eigen stijl, die je zou kunnen omschrijven als heel direct en eerlijk, zonder valse schaamte: de taal van kinderen.

Oma mag ik mijn pop terug is nog te zien tot en met de maand december. In september 2016 begint een nieuwe reeks voorstellingen.

www.markhaayema.nl
www.gnaffel.nl

Bekijk hier meer informatie over de voorstelling Oma mag ik mijn pop terug?