STRAF: Theater in oude gevangenis Wolvenplein

STRAF: Theater in oude gevangenis Wolvenplein

Ex-gedetineerden spelen naast bewakers en acteurs een rol in de voorstelling STRAF in de voormalige gevangenis Wolvenplein. ,,De gevangenis is een minimaatschappij met een eigen hiërarchie,” zegt theatermaker Floris van Delft. Vier ex-gedetineerden spelen mee in de confronterende theatervoorstelling STRAF in de voormalige gevangenis Wolvenplein in Utrecht. Als ervaringsdeskundigen vertellen zij hoe het is om een tijd opgesloten te zitten in een cel. Theatermaker Floris van Delft duikt in de duistere wereld achter slot en grendel, waar eigen regels gelden en een soort minimaatschappij is ingericht.

,,Ik ben voor STRAF geregeld in gevangenissen geweest om te ervaren hoe het daar toegaat. STRAF is een tweeluik met het ervaringsonderdeel Straffe Bak, waar dertig louter mannelijke bezoekers per voorstelling drie uur lang ervaren hoe het is om een dag in een cel te zitten. In bajeskloffie word je achter de tralies gezet, er zijn scènes in de luchtplaats en je krijgt gevangeniseten voorgeschoteld. Er zijn ook twee voorstellingen met louter vrouwelijke bezoekers.”

,,’s Avonds mengen deze dertig bezoekers zich voor de theatervoorstelling Laat maar zitten met andere bezoekers. In Laat maar zitten laten ex-gevangenen, bewakers en begeleiders zien hoe het leven eruitziet in een gevangenis,” licht Van Delft toe.

Criminaliteit besmettelijk

Penitentiaire inrichting Wolvenplein, die in 2014 sloot, versterkt de voorstelling. De uit 1856 daterende gevangenis bestaat uit aparte vleugels met isoleercellen. ,,Wolvenplein is gebouwd in een tijd dat men dacht dat criminaliteit besmettelijk was. Eenzame opsluiting kon dat voorkomen.

Als gevangenen gelucht werden, kregen ze een kap over hun hoofd,” vertelt Van Delft over het strenge regime. Ex-gevangene Olleven Nelom (31) vertelt over zijn celstraf in Almere Binnen. ,,Het zwaarste vond ik de zeven dagen in de isoleercel, zonder radio, tv of menselijk contact. Ik had geblowd en was gepakt. Ik heb die tijd doorgebracht met het lezen van veel oude tijdschriften. Ook trainde ik veel om me moe te maken.”

Met STRAF wil de theatermaker het publiek bewust maken wat vrijheidsberoving inhoudt en of het systeem adequaat is. ,,Door verhalen te vertellen en praktijkvoorbeelden te geven, ga ik op zoek naar wat straf is en of straf effectief is. Moet een vrouw, die jarenlang misbruikt is door haar man en hem heeft doodgeslagen, gestraft worden?” zegt de theatermaker.

Geheim

Acteur Barend van Daal speelt in Laat maar zitten een 21-jarige gedetineerde waarvan de mede-gevangenen niet weten waarom hij vastzit. ,,Ik heb een geheim, mijn seksuele geaardheid. Een gevangenis is een soort apenrots met machtsverhoudingen. Verkrachters en pedofielen hebben een groot probleem omdat ze de zwakste schakel zijn. Zij zijn het loopjongetje van anderen. Mede-gedetineerden proberen te achterhalen of je voor een zedendelict in de cel zit. Ze willen weten wat je zwakke plek is,” vertelt Barend.

Hoewel Van Delft geen moreel oordeel geeft over gerechtelijke uitspraken en gevangenisstraffen, wijst hij erop dat bij sommige categorieën gevangenen er zeventig procent recidive is. ,,Er moet gestraft worden, maar willen we ook dat die mensen humaan en hersteld terugkeren in de samenleving? Als je mensen niet als mens behandelt dan komen ze ook niet als mens naar buiten. Maar het is moeilijk om een ander systeem te bedenken. Misschien zijn gevangenissen het minst slechte systeem.”

STRAF, vanaf do 12 mei met onderbrekingen t/m zon 29 mei. Meer info via: deverlichting en hackinghabitat.

Bron: AD.nl