Interview William Spaaij

William Spaaij stond onlangs nog in de hitproductie Was getekend, Annie M.G. en gaat in februari starten met de repetities van Stil in mij – de musical, waarbij hij de regie voor zijn rekening neemt. Theaters in Nederland belt met William Spaaij om te praten over zijn nieuwe stap in de theaterwereld.

Je hebt natuurlijk een behoorlijk CV opgebouwd, met rollen in grote en kleine musicals. Maar wanneer dacht je, ik wil zelf regisseren?

In hart en nieren ben ik een maker en de situatie heeft er toe geleid dat ik sta waar ik nu ben. Aan mijn CV is ook wel te zien dat ik originele keuzes maak wat betreft de rollen die ik heb gespeeld. Zoals de stap van Bert in Mary Poppins, naar Ramses in de gelijknamige musical. Ik heb me als artiest wel op een bewuste manier in de markt gezet.
Van jongs af aan regisseerde ik al in de buurt waar ik woonde. Ik was altijd de regelaar en vind het heel leuk om samen te werken met anderen en daarmee een verhaal te creëren en een verlengstuk te zijn van de acteur. Met mijn ervaring als acteur nemen mensen me ook bloedserieus, tijdens het regisseren, maar ook bij het afnemen van audities.
In Nederland zijn naar mijn idee eigenlijk geen musicalregisseurs. Er zijn wel regisseurs die die kant zijn opgegroeid, maar zij komen van oorsprong vaak uit de dans- of toneelsector. Er zijn eigenlijk geen regisseurs in Nederland die van jongs af aan zijn ondergedompeld in het musicalgenre. Daarin hoop ik een verschil te kunnen maken, omdat ik van alle facetten weet hoe het in elkaar zit.
Ik denk dat het regisseursvak mij totaal maakt. Wanneer je op het toneel staat, gaat het meer over jezelf (je ego) en als regisseur ben je toch meer met anderen bezig.
Toen ik net was afgestudeerd in Tilburg en een productie ging maken met de toenmalig vierdejaars studenten, raakte ik na de première geëmotioneerd. Terwijl ik daar minder last van heb wanneer ik zelf een première speel. Omdat het regisseren meer met mij doet dan het spelen, heb ik wel eens het idee dat het regisseursvak meer mijn ‘grote roeping’ is.

Hoe ben je in contact gekomen met Giovanni Sturkenboom en STENT Producties?

Via Dick van den Heuvel ben ik in contact gekomen met Giovanni. Dick van den Heuvel heeft Giovanni geadviseerd contact met mij op te nemen, omdat hij mij kent als maker en weet dat ik de ambitie heb om te regisseren. Het voelde meteen goed en ik zag het als dé manier om als regisseur binnen te treden aan deze kant van het vak.

Hoe is het verhaal van Stil in mij ontstaan?

Stil is mij is een bewerking van Voor alles een eerste keer, geschreven door Dick van den Heuvel. Het verhaal is an sich hetzelfde, maar door een nieuwe visie bewerkt tot het verhaal van Stil in mij. We hebben onlangs een scriptlezing gehad en dan kom je weer op nieuwe ideeën, omdat de acteurs ook hun eigen inbreng hebben. Ik kan dat heel erg waarderen, omdat ik zelf ook zo ben als acteur. Hun feedback neem ik mee, maar uiteindelijk is de acteur de acteur en behoud ik als regisseur de eindregie.

Zijn er ook producties geweest waarin je zelf hebt gespeeld, waarbij je bepaalde dingen anders zou hebben gedaan als je zelf de regie in handen had gehad?

Het is niet zo zeer dat ik iets tegen mijn zin in heb gedaan omdat ik iets niet goed vond. Het is vaak ook een kwestie van smaak. Er zit een duidelijke grens tussen de regisseur en de acteur wanneer een regisseur zegt “Dat is hoe we het gaan doen”, dan gaan we het ook zo doen. Er is dan ook een vorm van wederzijds respect tussen de acteur en de regisseur.
Er zijn ook momenten geweest waarbij ik van tevoren dacht dat iets niet zou werken en dan ga je try-outen en dan werkt het opeens wel. Dan kom ik er ook wel van terug en zeg ik “Dat heb ik echt wel verkeerd ingeschat”. Ook heb ik wel eens (lachtend) gezegd: “Zie je wel”.

In hoeverre ben je nu al bezig met de voorbereidingen van Stil in mij – de musical?

Ik ben nu nog bezig met de bewerking van het script, omdat ik ieder karakter wil onderbouwen in wat ze willen vertellen. Het decor wordt bijvoorbeeld best wel indrukwekkend, mensen gaan echt denken “Wow, wat gebeurt hier?”. Ik heb zelf wel ideeën over de verbindingen tussen de karakters in de voorstelling en die ideeën overleg ik met Joris ten Veldhoven, de scenograaf van de voorstelling. Door veel samen te zitten, ontstaat er dan een decor dat aansluit bij de voorstelling.

En hoe gaat de samenwerking met Martin Buitenhuis? Is alle muziek van hem?

Nee, maar we gebruiken uiteraard ‘Stil in mij’ van Van Dik Hout. Voor de rest zijn het allemaal bekende originele Nederlandstalige popliedjes. Het is heel leuk om te zien dat een bekend nummer opeens een hele andere lading krijgt als deze in een scène wordt verwerkt. Daarbij zorgt het voor heel veel herkenning en dat vinden mensen heerlijk. Maar, het wordt géén meezing-musical.

Wat kan men verwachten van Stil in mij – de musical?

Het gaat heel erg over de tijdsgeest waarin we ons bevinden. Er komt zoveel op ons af; hebben we nog tijd en aandacht voor elkaar? Stil in mij vertelt het verhaal van vier vrienden in hun mid-twintiger jaren, die na een lange tijd elkaar niet gezien te hebben, weer samen komen. Ze willen eigenlijk door met het leven, zoals ze dat voorheen hadden. Ze willen eigenlijk door met hun oude leventje, maar er gebeurt zoveel op die leeftijd, dat ze dat onmogelijk wordt gemaakt.
We leven nu in een chaos, waarin het hebben van een burn-out ‘hip’ is. Deze chaos is misschien juist nodig, om te beseffen wie we werkelijk zijn. Uiteindelijk gaat het over hoe belangrijk vriendschap is. 
Ik ben heel trots dat we met jonge nieuwe talenten mogen werken dat we, naast Ferry Doedens, met drie jonge nieuwe talenten mogen werken: Zoï Duister, Dieuwke Tönissen en Jeroen C. Molenaar. Ze zijn net afgestudeerd en nog niet allen bij het grote publiek bekend, maar ontzettend getalenteerd.
Mijn streven is om een mooie indruk achter te laten bij het publiek. De mooiste voorstelling die in ons land is gemaakt is De Kleine Blonde Dood. Dat zeg ik niet omdat ik daarin heb gespeeld, maar omdat het zoveel indruk heeft gemaakt op het publiek. Na afloop was men overdonderd door emoties, maar ook op een manier hoopvol. Met Stil in mij – de musical hoop ik het publiek een soortgelijke ervaring te mogen bezorgen.

Heb je ook een voorbeeldregisseur?

Ik heb geen specifieke regisseur waarvan ik denk: Wauw! Ik zou als regisseur graag de dramaturgie van Paul Eenens combineren met de muzikaliteit van Ruut Weissman en de dynamiek van Martin Michel. Omdat ik zelf van oorsprong een danser ben, vind ik het heel belangrijk dat een voorstelling dynamisch klopt. Dramaturgisch gezien moeten de scènes wel goed onderbouwd zijn.

Hoe gaan we de productie herkennen als een William Spaaij regie?

Ik hou er heel erg van als alle facetten in een musical verbonden zijn: het zingen en het spelen. Ik vind het heel belangrijk dat iemand die heel goed kan acteren, maar niet de beste zanger is, wel een verhaal kan vertellen als hij zingt. Ik wil graag een rauwe kant laten zien, de echte wereld. Een voorstelling die goed loopt, qua changementen en muziek met maar twee keer applaus in de voorstelling. Halverwege en aan het einde van de voorstelling.
Ik ben mijn plek als regisseur nu aan het ontdekken, dus ik kan nog niet een herkenbare William Spaaij regie neerzetten en moet mijn handtekening nog gaan creëren. 
Ik hoop dat Stil in mij – de musical er aan bij gaat dragen dat de jongere generatie ook naar het theater komt en zich laat verrijken door de kunsten! Voor sommige mensen geldt, dat je leven echt verandert na het bezoeken van een voorstelling. Want, dat is de kracht van kunst.

We wensen William Spaaij veel toi toi toi met de repetities van Stil in mij, de musical.

Interview met de producent Giovanni Sturkenboom

Hoe ben je in contact gekomen met William?

STENT Producties produceerde voorheen theaterconcerten, ik wilde graag ‘Voor alles een eerste keer’ produceren welke geschreven en geregisseerd zou worden door Marjolein Teepen. Marjolein raakte zwanger en ik moest op zoek gaan naar passende vervanging. Via Dick van den Heuvel kwam ik in contact met William Spaaij. Ik legde mijn toekomst plannen aan hem uit en al gauw ontstond er een samenwerking, een vruchtbare samenwerking kunnen we het wel noemen. 

Hoe is het om te werken met een debuterende regisseur?

Het is enorm fijn om met William te werken. We hebben echt dezelfde hoeveelheid passie voor het vak en die drive werkt enorm fijn. Hij neemt als acteur veel ervaring mee in zijn visie als regisseur, dat is merkbaar en heel prettig. We liggen over het algemeen goed op één lijn, zo niet dan spreken we dat uit en hebben we respect voor elkaars mening en functie binnen de productie en dat is naar mijn mening heel belangrijk!

Kun je tot slot iets vertellen over de visie van STENT Producties?

Ik hoop met STENT Producties keer op keer kwalitatief hoogwaardige theaterproducties te produceren, zowel musicals als theaterconcerten. Zolang in alle producties, op welke manier dan ook, mijn bedrijfsdoel naar voren komt: jonge mensen een kans bieden.
STENT (STENT Producties en STENT Casting) bestaan nu 4 jaar, hopelijk worden wij steeds meer een gevestigde theaterproductiebedrijf en castingbureau.

door Hinke Hoeksma

Fotograaf William: Pim Hendriksen
Fotograaf Giovanni: Ben Blom